John Ρendlebury ο Λόρενς της Κρήτης

Τον Ιούνιο του 1940, τέσσερις μήνες πριν την έναρξη του Ελληνοϊταλικού πολέμου, έφτασε στο Ηράκλειο ο Άγγλος Τζων Πέντλμπερι (John Ρendlebury) και ανέλαβε Γενικός Πρόξενος της Αγγλίας στην Κρήτη.

Ο Τζον Πέντλμπερι (δεξιά) με την παραδοσιακή κρητική φορεσιά.

Ο Πέντλμπερι ήταν αρχαιολόγος, διάδοχος του Άρθουρ Έβανς στην Κνωσό, στον οποίο το υπουργείο Πολέμου της Βρετανίας ανέθεσε την προπαρασκευή της αντίστασης εναντίον των Γερμανών, σε περίπτωση που εκείνοι επιτίθονταν στην Κρήτη. Όσο ζούσε ήταν ένας μύθος για ολόκληρο το νησί. Γνώριζε καλά τους Κρητικούς, ήταν αγαπητός, μιλούσε άπταιστα την ελληνική γλώσσα και το κρητικό ιδίωμα και ήξερε την κάθε πέτρα και το κάθε μονοπάτι στα βουνά της Κρήτης.

Μάχη των Μεσαυλίων – Αγριμοκεφάλας, η παράδοση γερμανικού αποσπάσματος σε πολίτες που μάχονταν για την ελευθερία τους και τις εστίες τους.

Η μάχη των Μεσαυλίων – Αγριμοκεφάλας 23 Μαΐου 1941 έχει τα δικά της ιδιαίτερα χαρακτηριστικά, τα οποία δεν έχουν οι άλλες συγκρούσεις κατά τη διάρκεια της μάχης της Κρήτης.

Η μάχη  κατά την οποία χωρικοί – ελεύθεροι σκοπευτές εξόντωσαν απόσπασμα του γερμανικού στρατού, το οποίο είχε ξεκινήσει από το Μάλεμε και όδευε προς την Παλαιόχωρα. Επροηγείτο άλλο και ακολουθούσε άλλο.

Το ιδιαίτερο και σημαντικότερο στη μάχη αυτή ήταν ότι στην τελευταία φάση της, το απόγευμα, η πάλη έγινε σώμα με σώμα, χέρια με χέρια, με αποκλειστική σχεδόν χρήση αγχέμαχων όπλων, που θύμιζε ομηρικές μονομαχίες.

Η μεγάλη δίκη των αξιωματικών και η εκτέλεση των πέντε. 27 Οκτωβρίου 1943

27 Οκτωβρίου 1943 : Η μεγάλη δίκη των αξιωματικών και η εκτέλεση των πέντε.

(Αντώνης Μπετεινάκης, Μανόλης Γιακουμάκης, Γιάννης Ζωγραφάκης, Μιχάλης Πατεριανάκης, Παναγιώτης Μπέρκης)

Του Γιώργου Καλογεράκη*

δάσκαλου-ιστορικού-ερευνητή

Μέρος 1ο

Στις 25 Οκτωβρίου 1943 στο γερμανικό στρατοδικείο, που βρισκόταν μέσα στις φυλακές της Αγυιάς Χανίων, έγινε η μεγάλη δίκη των αξιωματικών του Ηρακλείου. Η κατηγορία που αντιμετώπιζαν από τους κατακτητές ήταν σύσταση οργάνωσης (Ε.Ο.Κ.), ένοπλη εξέγερση, δημιουργία δολιοφθορών και συμμετοχή των αξιωματικών στα γεγονότα της Βιάννου που είχαν προηγηθεί κατά ένα μήνα.

ΖΩΓΡΑΦΑΚΗΣ ΓΙΑΝΝΗΣ

«Ιστορικές σελίδες από τα χωριά του Δήμου Καστελλίου».

Γιος του Γιώργη Ζωγραφάκη ή Ξηρούχη και της Αικατερίνης το γένος Κατζαγιαννάκη. Σπούδασε δάσκαλος και η έναρξη του Ελληνοϊταλικού πολέμου τον βρίσκει να υπηρετεί στο χωριό Γάλυπε Πεδιάδος. Επιστρατεύεται και με τον βαθμό του Έφεδρου Ανθυπολοχαγού παίρνει μέρος στον Ελληνοϊταλικό πόλεμο.

Διμοιρίτης του 1ου Λόχου, του 43ου Συντάγματος Πεζικού της V Μεραρχίας.

Τάγμα Ιπποτών Κρήτης

«ΤΑΓΜΑ ΙΠΠΟΤΩΝ ΚΡΗΤΗΣ»

«Προτείνομεν ως ζήτημα υπέρτατου καθήκοντος τιμής, όπως δημιουργηθή ένα έκτακτον τάγμα των Ιπποτών της Κρήτης, δια να τιμηθή με ειδικόν παράσημον κάθε πολίτης και κάθε αξιωματικός που έλαβε μέρος εις την παραδοξοτέραν και ενδοξοτέραν μάχη ν της Ιστορίας, την ΜΑΧΗΝ ΤΗΣ ΚΡΗΤΗΣ.

Η μάχη της Κρήτης και τα κρητικά γαιδουράκια

Πολλές φορές οι ιστορικοί δεν ασχολούνται με λεπτομέρειες των ιστορικών γεγονότων γιατί δεν τις θεωρούν για τους δικούς τους λόγους άξιες προσοχής. Δεν ξέρω αν οι επιτελείς των ναζί είχαν προβλέψει πως θα γινόταν η μεταφορά εφοδίων που έρριπταν μαζί με τους αλεξιπτωτιστές κατά τη διάρκεια της μάχης Βέβαια η εικόνα των σκληροτράχηλων αλεξιπτωτιστών  της Βερμαχτ να σέρνουν και να καβαλούν γαιδουράκια προκαλεί το χαμόγελο.

Heinz A. Richter, η αποκαθήλωση από το Πανεπιστήμιο Κρήτης.

Σελίδα 1

Αίτηση-Αιτιολογική Έκθεση για την ανάκληση του τίτλου επιτιμίας του κ. Χάινς Ρίχτερ.

Με ανακοίνωσή της στις 16-5-2016 η νέα Πρυτανική Αρχή του Πανεπιστημίου Κρήτης κάλεσε το Τμήμα Πολιτικής Επιστήμης να εκφράσει την άποψή του για τη συνεχιζόμενη χρήση της τιμητικής διάκρισης από τον κ. Χάινς Ρίχτερ «στο πλαίσιο της έκφρασης αμφιλεγόμενων, αν μη τι άλλο, απόψεων για το παρελθόν, το παρόν και μέλλον της χώρας»

Η δράση της Βρετανικής κατασκοπίας στην Κρήτη.

Οι αγγλικές μυστικές υπηρεσίες φρόντισαν, άμα την έναρξη του πόλεμου στην Ελλάδα, να στείλουν δικούς τους πράκτορες μαζί με στρατιωτικές δυνάμεις,

SOE team operating on Crete in mid-‘44.

ώστε να εξοπλίσουν τον ελληνικό πληθυσμό και στρατό αλλά και να οργανώσουν την αντίσταση. Όπως και στην περίπτωση του Α΄ΠΠ, έτσι και τώρα, αρχαιολόγοι, ιστορικοί και φιλόλογοι που γνώριζαν γεωγραφία, τοπογραφία και την νεοελληνική γλώσσα, στάλθηκαν στην Ελλάδα.
Μετά την Μάχη της Κρήτης και την κατάληψη της από τους γερμανούς, υπήρχαν αρκετές ομάδες αντίστασης από ντόπιους αντάρτες που έδρασαν ενάντια στους κατακτητές , με την καθοδήγηση και την υποστήριξή των βρετανικών μυστικών υπηρεσιών,

John Pendlebury ο κατάσκοπος αρχαιολόγος που ήξερε κάθε πατουχιά της Κρήτης.

John  Pendlebury  Άγγλος αρχαιολόγος, ο οποίος, λίγα

χρόνια πριν από το Β' Παγκόσμιο Πόλεμο, διέσχισε με τα πόδια την Κρήτη σε όλο το μήκος της ακολουθώντας διαδρομές δρόμων και μονοπατιών που θεωρούσε αρχαία.

Ο Βρετανός αρχαιολόγος εκτελέστηκε από τους Γερμανούς κατακτητές στις 22 Μαΐου 1941. Ο Pendlebury είχε διτελέσει Επιμελητής της Βρετανικής Σχολής Αθηνών στην Κνωσό τη δεκαετία του 1930, οπότε και είχε εργαστεί μαζί με τον Arthur Evans στις τελευταίες του ανασκαφές στην Κνωσό και αναστηλωτικές εργασίες στο Ανάκτορο.

Tom J. Dunbabin, ο αρχαιολόγος που πολέμησε στην Κρήτη.

Τομ Ντανμπάμπιν ο κατάσκοπος αρχαιολόγος.

ΝΙΚΟΣ ΔΑΒΒΕΤΑΣ

Μάιος, 1942. Ο Τομ Ντανμπάμπιν μεταμφιεσμένος σε βοσκό στα βουνά της Κρήτης μαζί με συνεργάτες του.

Dead Germans paratroopers at Crete.

Propaganda kompanie

Το υλικό από της φωτογραφίες που εγκρίνονταν για δημοσίευση από το Γραφείο προπαγάνδας ήταν πολύ συγκεκριμένο. Σκηνές μάχης με έμφαση στον “ατρόμητο” Γερμανό στρατιώτη, κατεστραμμένο έμψυχο και άψυχο υλικό του αντιπάλου αλλά και μονταρισμένες φωτογραφίες, “αποκάλυπταν” στον αναγνώστη, την “ανωτερότητα” της Ναζιστικής πολεμικής μηχανής. Πρέπει να λεχθεί ότι το υλικό προς δημοσίευση από τις δικές τους απώλειες, περιορίζονταν σε μερικούς προσεγμένους τάφους των συντρόφων τους…

Μάχη του Ρεθύμνου 1941

Άγνωστες πτυχές της Μάχης της Κρήτης σε μια μοναδική έκθεση στο Ρέθυμνο.

Με αφορμή την επέτειο της συμπλήρωσης των 75 χρόνων από τη Μάχη της Κρήτης (1941-2016), ο γνωστός Ρεθυμνιώτης ιστοριοδίφης και συλλέκτης Δημήτρης Σκαρτσιλάκης εκθέτει την πλούσια συλλογή τεκμηρίων από τις φονικές μάχες που διεξάχθηκαν γύρω από τη γενέτειρά του, οι οποίες μέχρι σήμερα έμειναν στη σκιά των μαχών που έγιναν γύρω από τα Χανιά.

Η άμυνα του Ρεθύμνου κατά τη Μάχη της Κρήτης.

Η περιοχή στην οποία τα όπλα σίγησαν τελευταία στις 30 Μαΐου του 1941.

Το Ρέθυμνο είναι ο τομέας στον οποίο κανένας στόχος των Γερμανών αλεξιπτωτιστών δεν επιτεύχθηκε αλλά και το μέρος όπου για πρώτη φορά εκτελέστηκαν γυναικόπαιδα και άοπλοι πολίτες, ως αντίποινα λόγω της δράσης οπλισμένων πολιτών. Στη μάχη του Ρεθύμνου οι Γερμανοί απώλεσαν σχεδόν τα 2/3 της δύναμής τους, δηλαδή αυτοί που ήταν υγιείς και μπορούσαν να πολεμήσουν δεν ξεπερνούσαν τα 400 άτομα έως τις 29/5/1941 που έφθασαν οι ενισχύσεις.

Εκτελέσεις στα Περιβόλια Ρεθύμνου

Η πρώτη εκτέλεση αμάχων γυναικοπαίδων στην Ελλάδα.

του Δημήτρη Σκαρτσιλάκη

Ποιος διέταξε την εκτέλεση;

Για ποιο λόγο έγινε η εκτέλεση;

Ρέθυμνο 20/Μαϊου/1941. Από τις 16:10 εως τις 16:30 η ομάδα μάχης WIEDEMANN προσγειώνεται ανατολικά του Ρεθύμνου στα Μισσίρια και στα Περιβόλια. Αποτελείται από το 3ο Τάγμα του 2ου συντάγματος αλεξιπτωτιστών , τον 1ο λόχο πολυβόλων, το δεύτερο λόχο πυροβολικού αλεξιπτωτιστών, μία διμοιρία αντιαεροπορικών και μια βαρέων όπλων. Ο σκοπός αυτής της ομάδας είναι η κατάληψη του Ρεθύμνου. Πιο ανατολικά μεταξύ Πλατανέ και αεροδρομίου(Πηγιανός Κάμπος) Προσγειώθηκε το απόσπασμα SCHULZ, που επρόκειτο να λειτουργήσει σαν εφεδρεία μαζί με το επιτελείο του 2ου συντάγματος. Ενώ η ομάδα KROH ρίφθηκε ανατολικότερα στην περιοχή Σταυρωμένου.

Μεταγωγικό Ju52 ίπταται επάνω από τα βομβαρδισμένα Περιβόλια στο Ρέθυμνο το Μάιο του 41 (Αρχείο Δ. Σκαρτσιλάκη)

Οι Γερμανοί στο Ρέθυμνο.

13 Οκτώβριου 1944 ελευθερώθηκε το Ρέθυμνο από τους Γερμανούς.

Γ.Σταράκης

Στις 20 Μαϊου 1941 ξεκίνησε στην ΚΡΗΤΗ η Γερμανική αερεπίθεση με τη συνθηματική ονομασία «ΕΡΜΗΣ». Οι δυνάμεις των Ναζί εισβολέων για την κατάληψη του νησιού μας ήταν:

22.750 ΑΝΔΡΕΣ   1370 ΑΕΡΟΠΛΑΝΑ

100 ΑΝΕΜΟΠΛΑΝΑ   70 ΠΛΟΙΑ και ένας μικρός αριθμός Ιταλικών αντιτορπιλικών και τορπιλακάτων.

ΑΙΜΑ ΚΑΙ ΘΑΝΑΤΟ

Οι απρόσκλητοι εγκληματίες εισβολείς μαυροφόρεσαν «απ άκρου – σε άκρο» το νησί μας. Εκτέλεσαν με κτηνώδη τρόπο Άνδρες, Γυναίκες, Παιδιά, φυλάκισαν και βασάνισαν χιλιάδες ενώ έστειλαν ένα μεγάλο αριθμό Κρητικών στα κρεματόρια. Κατέστρεψαν υποδομές, λεηλάτησαν, έκαψαν. Ο θάνατος ήταν καθημερινό φαινόμενο.

Εκτελέσεις στην Άμμο των Μυσσιρίων.(1941)

Μάχη της Κρήτης στο Ρέθυμνο.
Το διήμερο των εκτελέσεων

 1974. Το ΚΕΝΟΤΑΦΙΟ όπως ήταν 
 Άμμο των Μυσσιρίων, στον ίδιο χώρο που έγινε το μεγάλο κακό.

Στις 23 και 24 Μαΐου 1941 ημέρα Παρασκευή και Σάββατο αντίστοιχα, έγιναν οι ομαδικές εκτελέσεις στην Άμμο των Μυσσιρίων.

Πόσοι, ακριβώς ήταν οι εκτελεσθέντες από τους Γερμανούς, κανείς δεν το γνωρίζει. Σημασία, όμως, δεν έχει τόσο ο αριθμός, όσο η βάρβαρη πράξη των απάνθρωπων Ούνων, οι οποίοι δεν εσεβάστηκαν διεθνείς νόμους και συμβάσεις περί αιχμαλώτων πολέμου και θέλησαν «δια πυρός και σιδήρου» να κάμψουν την αδάμαστη ψυχή και το ηρωικό φρόνημα του λαού της Κρήτης.

Μάχη της Κρήτης στο Ρέθυμνο

Μικρό χρονικό για τη Μάχη στα Περιβόλια (άγιο Γεώργιο) και στα Μυσσίρια.

Το επίκεντρο των μαχών σε όλη τη διάρκεια του 10ήμερου πολέμου στο Ρέθυμνο ήταν το ύψωμα του Αγίου Γεωργίου της περιοχής των Περιβολίων,. Και όταν λέμε Μάχης της Κρήτης στο Ρέθυμνο, εννοούμε τα πολεμικά γεγονότα που έλαβαν χώρα έχοντας ως επίκεντρο το ύψωμα του Αγίου Γεωργίου. Ακόμη και οι συμμαχικές δυνάμεις που δρούσαν κυρίως στην περιοχή του Σταυρωμένου, είχαν ως απώτερο σκοπό την κατάληψη του Αγίου Γεωργίου, ενώ οι Γερμανοί με νύχια και με δόντια πάλευαν για να διατηρήσουν την θέση τους, υποστηριζόμενοι από αέρος με πυρομαχικά και τρόφιμα.

Περί της δράσεως της Χωροφυλακής εν Ηρακλείω κατά την περίοδον της πτώσεως των αλεξιπτωτιστών (20-5-1941)

Έκθεση του ανθυπομοιράρχου Παπαδογιάννη Ευαγγέλου του Νικολάου, η έκθεση  βρίσκεται στα Αρχεία της Βικελαίας Δημοτικής Βιβλιοθήκης Ηρακλείου.

Εν Χώρα Σφακίων τη 10 Ιουλίου 1945

Ε Κ Θ Ε Σ Ι Σ

Ανθυπομοιράρχου Παπαδογιάννη Ευαγγέλου του Νικολάου

Περί της δράσεως της Χωροφυλακής εν Ηρακλείω κατά την περίοδον της πτώσεως των αλεξιπτωτιστών (20-5-1941) 
Λαμβάνω την τιμήν ν’αναφέρω σχετικώς με την περίληψιν τα εξής.
Την 20ην Μαΐου 1941 προϊστάμενοι των εν Ηρακλείω υπηρεσιών της χωρ/κής ήτο

Μάχη της Κρήτης, οι οδομαχίες στο μεγάλο κάστρο.

Την πρώτη μέρα της μάχης της Κρήτης (20/5) οι Γερμανοί αλεξιπτωτιστές έπεφταν σε περιοχές εκτός των τειχών του Ηρακλείου. Αναχαιτίζονταν όμως από Άγγλους και ντόπιους και δεν κατάφεραν να εισέλθουν στην πόλη.

ντουπ, κρακ, μπαμ, και πολλές φορές απλά κλικ

Μαρτυρία απο την Μάχη της Κρήτης του Βρετανού στρατιώτη Reginald Spurr, του τάγματος Υόρκης και Λάνκαστερ, που σημειώνει:
«Αλεξίπτωτα έπεφταν παντού ,τρία έπεσαν σε απόσταση περίπου επτά μέτρων, δύο στο στενό και ένα πάνω σ' ένα τοίχο. Οι δύο αλεξιπτωτιστές στο στενό ήταν ήδη νεκροί. Εκείνος που είχε πέσει καβάλα στον τοίχο έμοιαζε να προσπαθεί να διατηρήσει την ισορροπία του, και μετά σαν να τον τράβηξαν από την άλλη πλευρά του τοίχου και ακούστηκε ένα αγωνιώδες ουρλιαχτό.